Эх үр

Бараг сарын өмнө бичиж байгаад, гэнэтийн ажил гараад хадгалчихсан байсныгаа таг мартчихсан байна. Дуусгаж бичив.

Өнөөдөр нэг хоолны тухай өөрийн бодсон зүйлээ бичье гэж бодлоо.
Японд "Донбүри" гэж хоол байдаг. Яг энэ "донбүри" гэдэг ч зурган дээр байгаа ийм төрлийн аягыг нэрлэдэг юм гэнэлээ. Ямар төрлийн хоол вэ гэхээр ер нь тун энгийн, ийм аяганд будаа хийгээд, дээр нь юу ч хамаагүй мах, ногоо, загас за тэгээд идмээр байгаа юмаа шараад, хайраад, хуураад дээр нь тавиад л болоо. Бидний хамгийн сайн мэдэх нь үхрийн махаар хийсэн "Гюүдон". Хямдхан, түргэн хийгддэг, тэгээл махсаг болохоор оюутан монголчууд нэлээн дуртай байдаг.
Япон хүмүүсийн нэлээн дуртай нэг "донбүри" бол "Оякодон"(эх үр). Би ч үнэндээ ганц хоёр л удаа хийж үзсэн байх.
товчхон жор нь:
* тахианы мах,
* өндөг,
* бөөрөнхий сонгино,
* ногоон сонгино бага зэрэг,
* агшаасан будаа гэх мэт.

Товчхон хэлэхэд дээр өгүүлснээр будаанаас бусадыг нь өөрийн тааллаараа амтлаад л будаан дээрээ тавина. Дарааллын хувьд бол тахианы мах, сонгиноо хамтад нь бага зэрэг хуураад, амтлагч шөл (японд бол дашижирү)хийнэ. Тэгээд дээр нь өндөгөө хагалаад хийгээд, өндөгөө бага зэрэг хатуурахаар нь галаа унтраана. Өндөг нь бага зэрэг түүхий хэсэг байхдаа гоё амттай гэдэг.
За тэгээд аягандаа будаагаа хийгээд л, дээр нь сая хуурсан мах, сонгино, өндөгөө хийгээд, дээр нь бага зэрэг хэрчсэн ногоон сонгино тавивал, идэхэд бэлэн.

Анх Оякодонбүриг идэж байсан нь дөнгөж анх Японд ирсэний дараахан байсан байх. Тэр үед япон хэл сайн мэдэхгүй байсан учраас хооолны нэр усыг хамаарахгүй л амттай харагдсаныгаа идэж явсан үе байх.

Японоор "Ояко" гэдэг нь "Эх үр" гэсэн утгатай юм. Яагаад ингэж нэрлэсэн бэ гэхээр энэ хоолыг хийх гол материал нь "эх үр" болох тахианы мах, өндөг 2-ыг хоёуланг нь хийсэн байгаа болхоор ийн нэрлэсэн гэх.
Нэрийг нь сонсохоор нэг л эвгүй санагдаж байна уу танд?
Хэрвээ тийм бол та надтай адилхан бодолтой болох байх. Аяган дотор "эх үр" 2-ыг хамтад нь хийчээд иднэ гэж бодохоор миний хувьд лав хоолойгоор давахгүй байх байх. Нэрнийх нь тухай мэдсэнээс хойш идье гэж бодоогүй л явна. Сонин шүү. Урьд нь дуртай иддэг байсан атлаа.